دکتر ابراهیم مقیمی، رئیس دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران در آستانه چهارمین سالگرد درگذشت استاد دکتر محمدحسن گنجی، پدر علم جغرافیای ایران و مرد سال هواشناسی جهان در سال ۲۰۰۱ از ویژگی و جایگاه رفیع ایشان و همچنین از مرحوم دکتر رحیم مشیری، استاد فقید دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران و از بزرگان دیگر در این علم سخن گفت.

دکتر ابراهیم مقیمی در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به اینکه دکتر حسن گنجی و دکتر رحیم مشیری در علم جغرافیا دو حلقه متصل به هم بودند و در امتداد یکدیگر فعالیت داشتند، اظهار کرد: سالگرد درگذشت دکتر گنجی بهانه شد تا از دکتر مشیری، استاد گروه جغرافیای دانشگاه تهران هم یادی کنیم. مرحوم دکتر سید رحیم مشیری از نظر تعصب و دانش جغرافیایی و به لحاظ اینکه زندگی خود را وقف دانش جغرافیا کرد، حلقه اتصال مرحوم دکتر گنجی بود و در امتداد مرحوم دکتر گنجی اقدام می‌کرد.

وی ادامه داد: اگر بخواهم به لحاظ ارزشی این دو را توصیف کنم، از نظر زندگی باید بگویم هردو عالمانه زندگی کردند؛ اما مرحوم دکتر گنجی بخاطر فشارهایی که بر ایشان وارد می‌شد، مظلومانه زندگی کرد وصبر و بردباری مضاعفی داشت. دکتر مشیری نیز شرافتمندانه زندگی کرد و بخاطر عزت نفسی که داشت، توانست مجموعه بزرگی از خانواده جغرافیا و اعضای آن را گرد هم جمع کند. این دو بزرگوار در توسعه کمی و کیفی جغرافیا در کشور همت گماردند.

رییس دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران همچنین اضافه کرد: خواب و خوراک این دو بزرگوار با لذتی که از پرداختن به علم جغرافیا کسب می‌کردند، عجین شده بود و از این رو علاقه‌مند به دانش جغرافیا و سرزمینشان بودند؛ زیرا جغرافیا ماهیتش این‌گونه است که هرکس به آن ورود پیدا کند، امکان ندارد که بی میل به ملت، کشور ، وطن و فرهنگش شود. آنها علاقه‌مند به فرهنگ و کشور، سلامت محیط طبیعی ایران بودند و این تنها ویژگی این دو بزرگوار نبود.

دکتر مقیمی، رفتار متواضعانه با دانشجویان و همکاران را از ویژگی دیگر این دو استاد دانست و اظهار کرد: آنها متواضعانه با دانشجویان و همکارانشان وارد صحبت می‌شدند و خالصانه آنچه را که در توان و در فکرشان بود، در اختیار دانشجو می‌گذاشتند و در این امر حب و بغضی نداشتند. همچنین بیشتر در جهت نگاه به ایده‌های جغرافیای جدید قدم بر می‌داشتند و علاقه‌مند به نگاه توسعه مآبانه و نوآوری در مسائل جغرافیا بودند و در این راستا تلاش بسیاری کردند.

وی یادآور شد: نقطه قوت این دو بزرگوار این بود که کلام نافذی داشتند. مرحوم دکتر گنجی و مرحوم دکتر مشیری هروقت به سخنرانی دعوت می‌شدند، با کلام نافذ و آمادگی فزاینده و با شور و نشاط خاصی بحث مورد نظر خودشان را دنبال می‌کردند؛ این دو بزرگوار در متن کلام و نوشته‌هایشان همیشه امیدواری ایجاد می‌کردند و هیچ وقت به خاطر مسائل مالی کاری را انجام نمی‌دادند، بلکه آن کار را رسالتی برای خود می‌دیدند.

دکتر محمدحسن گنجی، در ۲۱ خرداد ماه سال ۱۲۹۱ خورشیدی در بیرجند به دنیا آمد. وی پس از پایان تحصیلات مقدماتی در مدرسه شوکتیه بیرجند، وارد دارالمعلمین عالی تهران شد و در رشته تاریخ و جغرافیا به دریافت درجه کارشناسی نائل شد. سپس به‌ عنوان دانشجوی برگزیده به اروپا اعزام شد و در دانشگاه ویکتوریا، منچستر انگلستان به تحصیل ادامه داد و در سال ۱۳۱۷، لیسانس تخصصی خود را در جغرافیا اخذ کرد که برابر کارشناسی‌ارشد به‎ ‎شمار می‌آید.

دکتر گنجی، پس از اخذ درجه لیسانس از انگلستان، به ایران بازگشت و به مدت ۱۴ سال با سمت دبیر (مربی) در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران و دانشسرای عالی به تدریس جغرافیا پرداخت.

دوره خدمت دبیری او‎ ۱۴ ‎سال به طول انجامید و چون با ‏مقررات آن روز هرگز نمی‌توانست بدون درجه دکتری،‎ ‎استاد دانشگاه شود، با استفاده از فرصت مطالعاتی ‏در شهریور ۱۳۳۱ به آمریکا رفت و پس از دوسال تحصیل در دانشگاه کلارک درجه دکتری در جغرافیا را به دست ‏آورد‎.

دکتر گنجی، پس از بازگشت به ایران، در دانشگاه تهران مشغول به تدریس شد و پس از طی ۵ سال دوره دانشیاری، در سال ۱۳۳۹ به‌ عنوان استادی پاره‌وقت (با رتبه ۱۰) دانشگاه تهران ارتقاء یافت و متصدی کرسی جغرافیای انسانی شد. وی در مهرماه ۱۳۴۷ خدمت تمام‌وقت دانشگاه را پذیرفت و از سال ۱۳۴۸ در سمت استاد و مدیر گروه آموزشی جغرافیا در دانشگاه انجام وظیفه کرد.

دکتر گنجی با درجه استادی در سال ۱۳۵۸ بازنشسته شد. بااین‌حال، وی هیچ‌گاه دست از کار نکشید و از سال ۱۳۶۴ همکاری خود را با مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی آغاز کرد. وی از سال ۱۳۷۰ به‌عنوان مشاور رییس دانشکده علوم زمین با دانشگاه شهید بهشتی همکاری داشت. وی رییس خانه جغرافیا و از بنیانگذاران جغرافیای نوین و هواشناسی ایران بود که در بیست و نهمین کنگره ‏اتحادیه بین‌المللی جغرافیایی در کره‎ ‎جنوبی در سال ۲۰۰۰ میلادی به عنوان یکی از ۱۵ جغرافیدان ‏برجسته جهان شناخته شد و‎ ‎سازمان هواشناسی جهانی، جایزه علمی سال ۲۰۰۱ خود را به وی اعطا ‏کرد.

استاد، علاوه بر مدیریت گروه جغرافیا، ریاست دانشکده ادبیات و علوم انسانی و معاونت دانشگاه تهران، پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، ریاست اداره کل هواشناسی ایران و ریاست هواشناسی منطقه آسیا را نیز بر عهده داشت و عضو کمیته اجرایی سازمان هواشناسی جهان بود‎.

از دیگر مشاغل وی می‌توان به عضویت مادام العمر انجمن جغرافیایی انگلستان، عضویت سابق انجمن سلطنتی مردم‎ ‎شناسی انگلستان و ایرلند، عضویت شورای عالی آمار، هیات تحریریه دایرة‌المعارف‎ ‎بریتانیا، عضو افتخاری انجمن ‏آمریکایی پیشرفت علوم، شورای عالی مردم شناسی‎، انجمن جغرافیایی کشورهای آسیا و ‏آفریقا، کمیته ملی آبشناسی یونسکو، هیات ممیزه دانشگاه تهران، کمیسیون ‏بورس‌های دانشگاهی، کمیسیون‎ ‎همکاری فرهنگی ایران و فرانسه (دانشگاهی)، کمیته ‏جغرافیایی فرهنگستان ایران‎، شورای عالی جغرافیایی وابسته به سازمان جغرافیایی کشور، کمیته‎ ‎برنامه‌ریزی وزارت آموزش و پرورش، هیات امنای مدرسه عالی بازرگانی رشت، مدرسه عالی علوم اراک و مدرسه عالی فنی تهران، عضویت در ‏اتحادیه انجمن‌های علمی، ریاست اولین کنگره جغرافیدانان ایران در سال ۱۳۵۲، عضویت ‎شورای دانشگاه ‏تهران و ریاست انجمن جغرافیدانان ایران۱۳۵۳ تا ‏‎ ۱۳۵۷‎به عنوان نخستین رییس اشاره کرد.

زنده یاد دکتر گنجی، ۲۸ تیرماه ۱۳۹۱ براثر زمین‌خوردن در منزل شخصی خود دچار خونریزی مغزی شد. پس از آن به بیمارستان منتقل شد و درنهایت در ۲۹ تیرماه در سن ۱۰۰ سالگی درگذشت. پیکر او، پس از تشییع از مقابل دانشگاه تهران، جهت خاکسپاری به زادگاهش، شهر بیرجند، منتقل شد و در تاریخ ۲ مردادماه ۱۳۹۱ در محل بوستان دکتر محمدحسن گنجی در خیابان توحید، چهره در نقاب خاک کشید.

سید رحیم مشیری در سال ۱۳۰۹ در سمنان به دنیا آمد. او دوره ابتدایی را در دبستان هدایت سمنان و دوره دبیرستان را تا پنجم در دبیرستان‌های پهلوی سابق و دهخدا و دوره ششم را در دبیرستان میرافضلی طی کرد و در سال ۱۳۳۲ برای تحصیل در دوره کارشناسی وارد دانشگاه تهران شد،

وی دوره دکتری جغرافیا را در دانشگاه فرایبورگ آلمان سپری کرد و در سال ۱۳۴۵ موفق به اخذ درجه دکتری تخصصی از آن دانشگاه شد. وی در سال‌های ۱۳۴۵ تا ۱۳۴۶ با سمت دستیار  جغرافیای دانشگاه فرایبورگ آلمان مشغول بکار بود. سپس به ایران بازگشت و در سال ۱۳۴۶ استادیار گروه جغرافیای دانشگاه تهران شد. در سال ۱۳۵۴ دانشیار شد و در سال ۱۳۷۲ به مرتبه استادی دانشگاه تهران نائل آمد.

وی در سال ۱۳۸۵ به عنوان استاد نمونه کشور معرفی شد. مشیری در طول دوران خدمت در دانشگاه تهران علاوه بر تدریس دروس مختلف در دوره‌های کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری، مسؤولیت‌های اجرایی گوناگون از جمله معاونت مالی و اداری دانشکده ادبیات و علوم انسانی، مدیریت گروه جغرافیا، ریاست مؤسسه جغرافیا و سردبیری مجله پژوهش‌های جغرافیای توسعه دانشگاه تهران را به عهده داشته است.

دکتر مشیری در دانشگاه آزاد اسلامی نیز علاوه بر تدریس در مقاطع مختلف مسؤولیت‌هایی نظیر مدیر گروه تخصصی دانشگاه آزاد اسلامی را به عهده داشت. مسؤولیت گروه جغرافیا در مرکز نشر، عضویت در کمیته برنامه‌ریزی جغرافیا در ستاد انقلاب فرهنگی، دبیری هفتمین کنگره جغرافیایی ایران و مدیر گروه تخصصی کارشناسی ارشد جغرافیا در دانشکده غیرانتفاعی طبرستان چالوس از دیگر سمت‌های اجرایی وی بود.

زنده‌یاد مشیری راهنمای بیش از ۳۰ رساله دکتری در دانشگاه تهران و دانشگاه آزاد اسلامی و استاد راهنمای بیش از ۲۰۰ پایان‌نامه کارشناسی ارشد در دانشگاه‌های مختلف بود. وی از سال ۱۳۷۰ به عنوان عضو وابسته در فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران فعالیت داشت و ریاست شاخه جغرافیای فرهنگستان را به عهده داشت. وی سرانجام در سن ۸۵ سالگی در بهار ۱۳۹۴ دارفانی را وداع گفت.