دانشکده جغرافیا

معرفی و اهداف تشکیل هسته پژوهشی مطالعات مهاجرت‌های بین‌المللی

تشکیل هسته‌های پژوهشی بر اساس آیین‌نامه مصوب دانشگاه تهران، با پیشنهاد اعضای موسس و با ابلاغ حکم شروع به کار آنها از طرف معاونت محترم پژوهشی دانشگاه کار خود را آغاز می‌نمایند. ایجاد پیوندهای علمی بین رشته‌ای برای شکل‌گیری راه‌حل‌های نو و کاربردی برای مسایل کشور و تلاش برای حرکت در مسیر دانشگاه بین‌المللی از مهم‌ترین اهداف هسته‌ها می‌باشند.

مهاجرت در ابعاد و شرایط مختلف امروزه اعتبار و اهمیت فراوانی یافته است. در بعد بین المللی مهاجرت به معنای خارج شدن سرمایه‌ها و نیروی انسانی از کشور، اهمیت دوچندان دارد و در این باره، بسیاری از استادان دانشگاه و دانشجویان بویژه دانشجویان تحصیلات تکمیلی، در فرایند تحقیقات علمی و پژوهش‌های دانشگاهی به آن پرداخته و می‌پردازند. این موضوع در علوم اجتماعی به معنای عام، علوم جغرافیایی و اقتصاد مورد بحث‌های فراوانی واقع شده و از این رو مساله‌ای میان‌رشته‌ای تلقی می‌گردد. با این وصف، موضوع مهاجرت‌های بین‌المللی به ایران، و در معنی اخص مهاجرت دائمی و یا بلند مدت به ایران، از نگاه علمی و تحقیقاتی کمتر مورد توجه و دقت قرار گرفته و تحقیقات چندانی در این زمینه یافت نمی‌شود. ضمن آنکه همکاری‌های علمی مشترک بین رشته‌ای نیز در این مساله به ندرت صورت گرفته است.

از اینرو، هسته پژوهشی مطالعات مهاجرت‌های بین‌المللی، در مرحله نخست در پی آن است تا محققان و پژوهشگران علاقمند به موضوع را گرد هم آورده و برای طرح مساله، تشریح ابعاد و جوانب مساله، اهمیت و ضرورت‌های آن و در نهایت، برای طرح ایده‌های نو و کاربرد آن برای حل مسایل مرتبط، زمینه را در کشور فراهم نماید.  

هسته پژوهشی مطالعات مهاجرت‌های بین‌المللی با رویکرد علمی و تحقیقاتی، اهداف خود را بر دو محور کلان متمرکز ساخته است: نخست؛ همگرایی و زمینه‌سازی برای محققان و پژوهشگران داخلی و خارجی در مساله مهاجرت‌های بین‌المللی، دوم؛ مطالعات و تحقیقات کاربردی و مساله‌محور پیرامون موضوع. بر این اساس، اهم مسایلی که در ابتدا می‌توان بر آنها توجه و تاکید نمود، قابل طرح در موارد زیر است؛

_ سیاستگذاری، راهبردها و رویکردهای مهاجرت‌های بین‌المللی به ایران یا از ایران به سایر کشورها؛

_ امکان‌سنجی زمینه‌های مهاجرت‌های بین‌المللی از منظر اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی؛

_ زمینه‌های اکولوژیک مناطق ایران جهت تعیین مقصد مهاجرت‌های بین‌المللی ؛

_ مطالعه درخصوص انواع، عوامل و اثرات مهاجرت‌های بین‌المللی در ابعاد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی؛

_ اثرات مهاجرت‌های بین‌المللی صورت گرفته به ایران یا از ایران به سایر کشور ها با تمرکز بر روند یک‌صد سال اخیر در ابعاد مختلف؛

_ تاثیر مهاجرت‌های بین‌المللی بر سیاست‌ها و برنامه‌های کلان و منطقه‌ای کشور بویژه برنامه‌های توسعه و آمایش سرزمین؛

_ الزامات اجرایی و عملیاتی زمینه‌ساز در مهاجرت‌های بین‌المللی به ایران؛

_ همکاری‌های بین‌المللی علمی و تحقیقاتی با کشورهای مبدا یا مقصد مهاجرت‌های گسترده بین‌المللی؛ 

_ دستیابی به راه حل‌های مشترک برای چالش‌های مهاجرت‌های بین المللی در ایران با کشورهای مقصد مهاجرت‌های بین‌المللی